Salvador Dali (1904-1989)

Urodził się w 1904 roku w małym mieście Figueres w Katalonii, w północnej Hiszpanii. Już w wieku 10 lat pobierał pierwsze lekcje rysunku u słynnego malarza Ramóna Pichota, dzięki któremu zafascynował się impresjonizmem. Natomiast jako czternastolatek zaczął wystawiać swoje pierwsze obrazy. W tym czasie po za impresjonizmem fascynował się fowizmem, zwłaszcza twórczością Matisse’a oraz ludową sztuką katalońską. Kolejnym, ważnym etapem w karierze artystycznej Dalego były studia w Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Madrycie. Jednak jej konserwatywny charakter nie przypadł młodemu, buntowniczemu twórcy do gustu, dlatego kilkakrotnie był relegowany. Nigdy nie ukończył Akademii, ponieważ uznał, iż profesorowie nie byli na tyle kompetentni, by oceniać jego dzieła. Nie był to jednak czas stracony, bowiem w Madrycie poznał wielu artystów oraz po raz pierwszy zetknął się z surrealizmem. W 1925 roku Dali miał swoją pierwszą wystawę indywidualną w galerii Dalmau w Barcelonie, która otrzymała znakomite recenzje. Dwa lata później wyjechał do ówczesnej stolicy sztuki nowoczesnej – Paryża, gdzie spotkał się z Picassem, który również odcisnął piętno na jego twórczości. W 1929 roku na dobre związał się z ruchem surrealistów. W tym samym roku poznał swoją przyszłą żonę Galę Éluard, która była także jego modelką i nieustającą inspiracją. Z czasem Dali zaczął sięgać po inne niż malarstwo formy wypowiedzi artystycznej, utrzymane jednak w konwencji surrealistycznej. Najpierw powstawały „surrealne przedmioty z funkcją symboliczną”, następnie wykonywał instalacje, happeningi, projektował ubiór, biżuterię, meble, scenografie teatralne, nie stronił także od fotografii czy filmu. W latach 1940-1948 wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie na dobre rozkwitła jego międzynarodowa kariera. Następnie wrócił do Europy spędzając czas głównie w Paryżu i Hiszpanii. Po II Wojnie Światowej popularność Dalego jeszcze wzrosła, nie zaprzestał także dalszych eksperymentów artystycznych. Schorowany artysta zmarł w 1989 roku.

Salvadora Dali uznano za jednego z najważniejszych przedstawicieli sztuki nowoczesnej, zwłaszcza w nurcie surrealizmu. Jego wczesne prace charakteryzowały: wyraźny dukt pędzla, migotliwe światłocienie, nakładanie farb bezpośrednio z tuby, zazwyczaj w odcieniach cynobru, karminu i bieli. Czas studiów przyniósł liczne eksperymenty artystyczne. Inspirował się futuryzmem, kubizmem, malarstwem metafizycznym. W tym czasie kształcił się jego niepowtarzalny styl polegający na precyzyjnym kreśleniu konturów, chłodnej kolorystyce czy plastycznym przedstawieniu zaobserwowanym w klasycystycznym stylu Ingres’a i klasycyzującym Picassa. Jego surrealistyczne kompozycje przesycone były elementami zestawionymi w sposób nieoczywisty, tworzącymi nową, często symboliczną przestrzeń. W latach 30. nie stronił również od tematów związanych z Wojną Domową w Hiszpanii, a następnie II Wojną Światową. Dali swą sztuką komentował aktualną, niełatwą sytuację polityczną w surrealistyczny, symboliczny sposób. Po II Wojnie artysta pasjonował się fenomenami naukowymi i współczesną fizyką, tworząc kompozycje zwane „atomowymi” lub „nuklearnymi”. Z drugiej strony jednak inspirował się mistycyzmem hiszpańskim tworząc wspaniałe dzieła religijne.

Salvador Dali był nie tylko znakomitym, wszechstronnym artystą, był również wybitną osobowością. Jego ekscentryczny ubiór, styl bycia i inscenizacje, które często organizował, nie pozwalały przejść obok niego obojętnie.